YawTikwán Wañám Sów

No items found.
Sholok
July 23, 2024

By Sholók (sholok.0000@gmail.com)

Synopsis: Tijuana is well known to be a hotspot for Mexican street food. Not only has it influenced the street food all over Mexico, but throughout the western United States as well. This wild style of street food is one of Tijuana’s most beloved sources of economy and even a defining symbol of the city.

Miyuymetewilh kanaap ñewe’íp sowj tawá YawTikwán wañám matwám ñuján. Wiyap newilhpil. Ñach metewilh kwarkward jasilh ishkakáp iján mujey, o jasilh chilh muyú,chi-kwatay shalh ñexay iján wa-sowj Kwantón. Pes ñach ñip sowj ‘uy jmí, matwámpriwí sowj wañám sów iján ñemiit chemján, ñach sów ñiiumich wiw matwamYawTikwán Maijá ñusów sowrrár.

Matwámpriwí, tostilocosp wañám sów kwaypay. Tostilocos meshiayp 00lh ñawatch cheymayey layp jenpalh ipaat mujey war. Matwám ñamayk ñip sów lipiyt wecháw ñemichMatJikúlh Lh’tishÑuwálh. Metipaych tostilocos TJlh kepjáw achpay ‘90 nesoom matkwiñurm ñip chips ipaatx ‘uy. Sów jipúkp, matlh kwatey, chips wit, kakawatNijón, kwerit, repoy, washmá, pepiin, limón, chamoy mayay. Ñach paycháj mawn’tal s’ilh mujeyj ‘uy, pes tostilocos ‘uy i piyách 70lh jmí tawá.

TostilocospYawTikwán ñusów ñapuum metipaych jwanin vendéerr ˜nuwalh jaakwaal ñusów lipiytmayay. Nmit piyáp yelitos mangoneadas. Mangoneadasp sów lipiyt iján Jipilh: jamango shuukwirr asiichlh chamoy wenar, limón kemwarr kwerrap mayey. Chamelhñawaap tipey ñuwá jilpey wit piyá vendéerr. Kemyul-s’ilh-sowrrap shuukwirrmatwam iján, jenpálh we’ip jwak nmit xay sherrí kwarrów tapá: fresadaschocolatadas. Ñepil fresadap sepejáy shuukwirr chocolatadap chocolaat, ñipjwaklh léech, léech semút chjokay chamoy.

Yelitospjenpálh we’ip lhaw, kwalhawp vainiy, chocolaat, gayéet, rompóop, limón. Pesshajók amáyk sarap ñakurr ñepilh jwanínp ˜ñiiumích sów spirr Jikú myul mayey,ñip mazapán pap myul lhaw. Tamal piriwí tawá; mii jwak ñakurr tamal myulmetipay ukwí mími wañám sepejáy piiñ, pes metipay rar namán jenpálh we’ipyelitos jay priwí.

Wañámsów YawTikwánm chejepil ketuy. Wa kweñur ñaamap tipey stik wit ñuwálh ñyuw ukwílipiytlh vendéerr. Parawí takeríy wanów lipiyt tamal wañá kwerráwlh. Pes matwamijánp sów ukwí ña sobreruedas. TJm, sobreruedaspa wañám ñyuw ukwí mayiichmechejepíl, tjilh samalhp. Pes tuu ketemurjmach mukwí tapá, wij tapá matkwalháw tapá. Ñeñip sobreruedas sów mujey war tejuino, ‘aasiich MatJikú skapkwet’ulh kepjáw tiyách chaawamp limón s’ilh mayey, limón shuukwirr mayk.

YawTikwánchsów mat ñemitk wiyáw taa’maay. Birriap Jalisco manyú pes TJ man tewá.YawTikwánp ñetacos de birria uyáw ñip ñejay birria maalhkúm. Matwam 2010 jmíYawTikwán neyiw kepjáw xay matkwin: quesabirrias, tacos de birria quesadillasmayey kiñúl. Ñip MatJikú sherrí Lh’tishÑuwá mat wiik meshiyay piwá CalifornialhNevadalh. Chamelhch quesabirrias mat uuwarr.

Pesmuyú YawTikwán sowj mawí chemján jay kepjáwchu? Ñejwañów kwakuy achpay piyáchmetipay kurrk neyiw ñuraanch aakjáp; ñawaach piyá Tía Juana shiich. Piyáchñemat kwiñurr mat. Yoján, YawTikwánch metipay kwalháw MatJikú chamlh puy mat‘ayúk. Ñach TJ ñusów ñiiumích La Tía Juana ñusáw paychá mujey. Matwam ñuján,metipay YawTikwánk ñewaayk jwat-lesáw uumán rraw jasilh ishkakáp ewí (ñipñenmáw léech priwí ‘ip wii), iinuypk ranchéer ñempáj. Pil, wañám sówch ñarúkepjáw metipay kwalháw ñiichásh sowrrár. YawTikwán ñuuwámma lhewí, ñímpi.